Towarzystwo Miłośników Przyrody „IWA” powstało 24 marca 2004 roku wolą 15 osób zgromadzonych na spotkaniu założycielskim w Szkole Podstawowej
w Machowej w woj. podkarpackim.

Założyciele Towarzystwa w Statucie określili cele, wybrali władze i charakter przyszłych spotkań. Już samo spotkanie założycielskie było świadectwem potrzeby zorganizowania się osób, którzy na co dzień reprezentują różne zawody.

Ze względu na różny stopień wpływu na środowisko przyrodnicze działalności ludzkiej, Towarzystwo swoją działalność edukacyjną rozpoczęło od organizowania cokilkutygodniowych wycieczek rowerowych o profilu:

• krajoznawczym,
• turystycznych,
• przyrodniczym,
• sportowym,
• socjologicznym,
• patriotycznym.

Profil krajoznawczy umożliwia poznanie swojej najbliższej okolicy zamieszkania, określenie położenia geograficznego, wyzwala chęć poznania tego, co blisko
i na co w życiu codziennym nie zwraca się uwagi.

Profil turystyczny uświadamia, że jeśli można się gdzieś wybrać w niedzielne popołudnie, to warto skorzystać z oznakowanych szlaków turystycznych. Uczy organizacji i zasad uczestnictwa w zorganizowanych rajdach grupowych.

Profil przyrodniczy pozwala zauważyć różnorodność gatunkową flory i fauny podczas kilkugodzinnej wycieczki, zapamiętać kilka najbardziej charakterystycznych gatunków danego środowiska czy celu wycieczki.

Profil sportowy wymaga od uczestników wzmożonego wysiłku fizycznego, często sprawności podczas pokonywania naturalnych odcinków trasy, np. przechodzenie
z rowerami na drugi brzeg potoku po wystających kamieniach, jazda po piasku.

Profil socjologiczny określa rolę przewodnika i pozycję uczestnika w grupie. Uczy poszanowania względem siebie. Umożliwia nawiązywanie kontaktów, zobowiązuje do wspólnej, grupowej odpowiedzialności.

Profil patriotyczny pojawia się często niespodziewanie i uczy poszanowania historii narodu polskiego, np. zatrzymanie się w lesie przy mogile żołnierza z czasów II wojny światowej podczas powrotu z rezerwatu przyrody „Torfy”.

Najmłodsi uczestnicy wspólnych „wypraw” mają po 11 lat, większość to gimnazjaliści,
a także nauczyciele i osoby, które chcą uatrakcyjnić swój wolny czas

Podnoszenie świadomości przyrodniczej i związana z nią ekologia to na co dzień proces trudny, długotrwały i przybierający różne formy.

Skupiając się na głównych celach statutowych, Towarzystwo realizuje je
w „Planie poznania naszej gminy”, tj. gminy Pilzno. Nawet najbardziej znający historię
i topografię tej gminy, nie są w stanie przekonać się o jej pięknie,
nie wsiadając „z Towarzystwem na rower”.

W okresie od maja do października 2004 roku Towarzystwo zorganizowało

10 rajdów terenowych, przy czym każdy z rajdów to trasa 30 – 70 km, wspólne zmaganie się z trudnościami w terenie w czasie 3 – 10 godzin.

Pierwsze 3 rajdy wiodły przez tereny Płaskowyżu Tarnowskiego, następne to trasy trudne, wręcz górskie odcinki Pogórza Ciężkowickiego i Pogórza Strzyżowskiego. Uczestnicy rajdów stanowili grupę 10, 12, bądź 18 osób, które dowiadywały się
o planowanych terminach rajdów przez kontakt telefoniczny lub z zaproszenia zamieszczonego w lokalnej prasie („Echo Pilźnieńskie”).

W sumie, nie licząc członków założycieli, czynny udział w rajdach wzięło 60 osób. Wspólne wędrówki, to nie tylko wspólne przebywanie. To zmaganie się
z samym sobą i z rowerem, w pieszych podejściach, np. na najwyższe wzniesienia
w naszej okolicy:

• Kokocz - 434 m n.p.m. na granicy woj. podkarpackiego i woj. małopolskiego,
• Liwocz – 562 m n.p.m. w powiecie jasielskim.

Urokami innych rajdów były osobliwości rezerwatów przyrody :

• „Torfy”: bagno zwyczajne, wełnianka pochwowa, borówka bagienna, żurawina błotna, także ptaki - krogulec, dzięciołek, żuraw,
• „Słotwina”: paproć - pióropusznik strusi,
• „Kamera”: kłokoczka południowa.

Większość z uczestników rajdów to uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów
z gminy Pilzno. W okresie wakacyjnym z czynnej działalności Towarzystwa korzystały też dzieci i młodzież z Rzeszowa, Krakowa, Nowego Jorku (USA), przebywające na letnim wypoczynku w swoich rodzinnych miejscowościach. Opiekę nad nieletnimi uczestnikami rajdów sprawowali nauczyciele, będący członkami lub sympatykami Towarzystwa, posiadający uprawnienia kierowników wycieczek. Każdy z nich, zarówno stali mieszkańcy, jak i wakacyjni wczasowicze, jednoznacznie stwierdzili, że poznali swoją okolicę
z zupełnie innej strony: „tak blisko domu, a tak pięknie” – można było usłyszeć od uczestników rajdów.

Nawiązaliśmy kontakt z kołem LOP, działającym przy Publicznej Szkole Podstawowej
w Pilźnie i wspólnie z tą organizacją zorganizowaliśmy wycieczkę rowerową pod hasłem: „Poznajemy osobliwości przyrodnicze naszego regionu”.

Te kilkugodzinne spotkania z budzącą się do życia wiosenną zielenią, czas letniej intensywności w przekazywaniu potomstwu instynktu przetrwania gatunku, jesienne przeloty w poszukiwaniu łowisk zapewniających powrót z następną wiosną, to bogactwo, które nie sposób zapisać w jednym notatniku. Dlatego też, działalność Towarzystwa opiera się również na wędrówkach, dwu-trzyosobowych o charakterze badawczym.

Dotyczą one rejestracji: aktualnego rozwoju roślinności, warunków pogody, daty wiosennych przylotów ptaków, biologii rozrodu, ich stopnia lęgowości
w sezonie wiosenno-letnim, obserwacji jesiennych przelotów ptaków. Obserwacje te mają charakter zaplanowanego monitoringu i są wykorzystywane w zależności od rodzaju notowanych danych do wielu prac
i publikacji naukowych.

Uczestnictwo w różnorodnych pracach i badaniach umożliwia nam współpraca nawiązana z Małopolskim Towarzystwem Ornitologicznym, którego koordynatorami są pracownicy naukowi Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dzięki temu kontaktowi nasze notatki z wycieczek, bądź rajdów terenowych mają szansę być prezentowane na forum piśmiennictwa krajowego i obcojęzycznego. Stanowi to również dobrą reklamę dla regionu Podkarpacia, poprzez różnorodność gatunkową flory i fauny ukazuje specyficzność naszego środowiska, walory przyrodnicze
i atrakcyjność pewnych wybranych miejsc.

Owocem znajomości własnego otoczenia są osoby, turyści i przyrodnicy z innych krajów, którzy właśnie nasz region wybrali pod względem atrakcyjności przyrodniczej tzn. gnieżdżących się tu „rzadkości”. To nasi współpracownicy oprowadzają ich po swoim terenie.